Although the last ton of coal from any active coal mine in Zagłębie was extracted over a year ago, the history of the past two hundred years in this area is mainly the history of mining.

Text: Tomasz Grząślewicz, Photos: Radek Struzik , Photoeditor: Rafał Opalski

On Saturday, June 18, we went on a guided tour to discover some of its traces, which are numerous here: starting from proper names, through post-mining facilities, topography of a forest, ending with residential and public utility buildings. Please see the photo coverage of a trip in the shadow of coal on the route Ostrowy Górnicze – Kazimierz Górniczy – Zagórze, during which we also met a former Home Army soldier and a scout leader.

Organisers:

Sosnowiec – Centrum Informacji Miejskiej (City Information Centre) and PTTK in Sosnowiec (Polish Tourist and Sightseeing Society).
Guide: Artur Ptasiński. Special guests: scout leader Krystyna Narska and Home Army soldier, Captain Mieczysław Klein, Eng.

Photo coverage

Former Community House (Dom Ludowy), currently known as Alicja

Wycieczka rozpoczęła się na dziedzińcu "Alicji", dawnego Domu Ludowego wybudowanego w 1903 r. w Niemcach, czyli dzisiejszej dzielnicy Sosnowca znanej pod nazwą Ostrowy Górnicze. Widok dawnego domu dla urzędników z okna "Alicji"

Our tour began in the courtyard of “Alicja”, former Community House built in 1903 in Niemce, that is, a current district of Sosnowiec known under the name of Ostrowy Górnicze. View of a former house for clerks from a window in “Alicja”

Jednym z gości honorowych był Kpt. Mieczysław Klein, żołnierz Armii Krajowej w trakcie II wojny światowej

One of the guests of honour was Captain Mieczysław Klein, a Home Army soldier during WWII

Dawny Dom Ludowy. Wejście do "Alicji", niegdyś centralnego obiektu w górniczej wsi Niemce, bo taką nazwę do 1948 r. nosiły Ostrowy Górnicze.

Former Community House. Entrance to “Alicja”, once the central location of the mining village of Niemce (the name of Ostrowy Górnicze until 1948)

Wnętrze "Alicji"

Interior of ‘Alicja’

Obecnie "Alicja" jest w rękach prywatnych właścicieli, którzy od lat realizują restaurację obiektu

‘Alicja’ is currently owned by private owners, who have been restoring the building for years

Zachowały się niektóre oryginalne elementy wyposażenia, na przykład stoły

Certain elements of the original equipment have been preserved, including the tables

Wnętrza 'Alicji'

Interior of ‘Alicja’

Wnętrza "Alicji"

Interior of ‘Alicja’

Dobre zdjęcie to podstawa!

A good photo is essential!

Wnętrze "Alicji"

Interior of ‘Alicja’

Obecny wygląd Sali Balowej został zainspirowany twórczością artystyczną Józefa Mehoffera, czołowego przedstawiciela Młodej Polski

The present design of the Ballroom was inspired by the works of Józef Mehoffer, a leading representative of Młoda Polska (Young Poland) modernist movement

Charakterystycznymi cechami stylu Mehoffera były: dekoracyjność linii i koloru, soczysta gama barwna, zamiłowanie do złoceń i ornamentów oraz wprowadzanie motywów ludowych oraz symbolicznych.

Mehoffer’s style was characterised by decorative lines and colours, rich range of colours, passion for gildings and ornaments, as well as introduction of folk and symbolic motifs

Wnętrza "Alicji"

Interior of ‘Alicja’

Kpt. Mieczysław Klein oraz harcmistrz Krystyna Narska

Captain Mieczysław Klein and scout leader Krystyna Narska

Wnętrze "Alicji"

Interior of ‘Alicja’

20160618_103416__e1a7161

Interior of ‘Alicja’

Szkółka drzew i krzewów ozdobnych na zewnątrz "Alicji"

Tree and ornamental shrub nursery outside ‘Alicja’

Okno w "Alicji"

Window in ‘Alicja’

"Alicja". Dawny Dom Ludowy.

Alicja’. Former Community House

Kpt. Mieczysław Klein oraz harcmistrz Krystyna Narska

Captain Mieczysław Klein and scout leader Krystyna Narska outside ‘Alicja’

Pan Mieczysław Klein wspominał swój pierwszy pobyt w "Alicji" 84 lata temu, kiedy w wieku 4 lat zasnął w trakcie kinderbalu

Mr Mieczysław Klein remembered his first stay at ‘Alicja’ 84 years ago, when he fell asleep during a kinder party at the age of 4

Kapitan Mieczysław Klein jest obecnie Prezesem Koła Terenowego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

Cpt. Mieczysław Klein is currently the President of the District Circle of the World Union of Home Army

W trakcie ponad stuletniej historii, Dom Ludowy służył jako gospoda, biblioteka, scena teatralna, sala balowa, kino, harcówka, a nawet magiel. Bale odbywały się tu co niedziela, a krąg taneczny znajdował się na zewnątrz budynku

During its over 100 years of history, Community House has served as an inn, library, theatre stage, ballroom, cinema, scouts headquarters and even a mangle. The balls would take place here every Sunday, with the dancing circle located outside the building

„Alicja” jest jednym ze sztandarowych przykładów stylu zakopiańskiego w architekturze poza Podhalem. Budynek został zbudowany w 1903 r., kiedy architektura góralska kandydowała do miana polskiej sztuki narodowej

Alicja’ is one of the most prominent examples of Zakopane style in architecture outside the Polish highland region of Podhale. It was built in 1903, when the highlander architecture was a contender for the title of Polish national art.

W elewacjach „Alicji” pojawiają się typowe elementy góralskiej ciesiołki.

The façades of ‘Alicja’ contain typical elements of Polish Highlander carpentry

Widok z terenu koło "Alicji" w stronę budynków szkolnych zbudowanych przez Warszawskie Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych

View from the area near ‘Alicja’ towards school buildings erected by the Warsaw Society of Coal Mines and Metallurgical Plants

Ostrowy Górnicze

Kpt. Mieczysław Klein w trakcie wojny pracował na rzecz Biura Informacji i Propagandy AK

During WWII, Captain Mieczysław Klein worked for the Bureau of Information and Propaganda of the Home Army (ul. Z. Waltera-Janke, Ostrowy Górnicze)

Mogiła-pomnik żołnierzy Armii Czerwonej

Grave and monument of Red Army soldiers

Dawny szpital wybudowany przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, obecnie filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sosnowcu

Former hospital built by the Warsaw Society of Coal Mines and Metallurgical Plants, currently a branch of Municipal Public Library in Sosnowiec

Budynek dawnego szpitala (obecnie biblioteka). Ze względu na infrastrukturę, przed wojną Niemce były miejscowością ważniejszą niż położony nieopodal Kazimierz. Znajdowało się tu biuro zarządu Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, a także zbudowane przez Towarzystwo szpital, szkoła oraz Dom Ludowy

Former hospital building (currently a library). Due to the infrastructure, before WWII Niemce was a more important location than the nearby Kazimierz. It held the office of the Management of the Warsaw Society of Coal Mines and Metallurgical Plants, as well as a hospital, school and Community House established by the Society

Tabliczka na budynku pokazuje, że Ostrowy Górnicze są położone 282 metry nad poziomem Morza Bałtyckiego

Plaque on the building shows that Ostrowy Górnicze is apparently located 282 metres above the Baltic Sea level

Dawne ambulatorium zbudowane w stylu zakopiańskim (widok z tyłu budynku)

Former outpatient clinic built in Zakopane architectural style (view of the back of the building)

Dawne ambulatorium zbudowane w stylu zakopiańskim

Former outpatient clinic built in Zakopane architectural style

Willa dyrektorska z elementami stylu narodowego, w której w latach 1912-1937 mieszkał Generalny Dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, Witold Sągajłło

Mine director’s villa with certain elements of the national style, in 1912-1937 the home of the General Director of the Warsaw Society of Coal Mines and Metallurgical Plants, Witold Sągajłło

Budynek szkolny z 1900 r.

School building from 1900

Budynek szkolny z 1900 r. W tle "Alicja"

School building from 1900. ‘Alicja’ in the backgrond

Pani Krystyna Narska wspominała tuniki, baletki oraz szkolny występ w roli śpiewającego drzewa

Ms Krystyna Narska remembered tunics, ballet shoes and her school performance as a singin’ tree

Pan Mieczyslaw Klein wspominał orkiestrę kopalni Kazimierz, ktora ćwiczyła w parku w Kazimierzu pod batutą kapelmistrza Piotra Milewskiego

Mr Mieczysław Klein remembered Kazimierz Coal Mine Orchestra, which would practise in the park in Kazimierz under bandmaster Piotr Milewski

- ... ale najpiękniej w Ostrowach podobno pachnie jaśmin !

… but apparently the most beautiful scent in Ostrowy is that of jasmine!’

Kpt. Mieczysław Klein oraz harcmistrz Krystyna Narska

Captain Mieczysław Klein and scout leader Krystyna Narska

Budynek szkolny z 1900 r.

School building from 1900

Budynek szkolny z 1900 r.

School building from 1900

W tym miejscu najpierw było kino "Zagłoba", a później kościół

Former “Zagłoba” cinema, later turned into a church

Ks. Franciszek Piwowarski sprowadził drzwi kościoła z Krakowa dzięki znajomości ze znanym polskim architektem i popularyzatorem wiedzy o sztuce, profesorem Wiktorem Zinem

Rev. Franciszek Piwowarski brought the church door from Kraków thanks to his acquaintance with a well-known Polish architect and promotor of knowledge about art, Prof. Wiktor Zin

Kościół NMP Nieustającej Pomocy w dzielnicy Sosnowca Ostrowy Górnicze, wybudowany w latach 1987-2002.

The Church of Our Lady of Unwearying Help in Ostrowy Górnicze, a district of Sosnowiec, built in 1987-2002

Kamienica, w której mieścił się żydowski dom modlitwy. Żydowska społeczność w Niemcach była nieliczna, lecz dobrze sytuowana. Należała do gminy wyznaniowej w Strzemieszycach, natomiast zmarli byli chowani na cmentarzu w Krzykawce. W trakcie II wojny światowej żydowscy mieszkańcy Niemców zostali przeniesieni do getta w Strzemieszycach. Wojnę przeżyło ledwie kilka osób

Tenement house which held a Jewish house of prayer. The Jewish community in Niemce was small but wealthy. They were a part of the Jewish religious community in Strzemieszyce, whereas the burials took place at the cemetry in Krzykawka. During WWII, the Jewish inhabitants of Niemce were moved to the ghetto in Strzemieszyce. Only few of them survived the war

Na długo przed Facebookiem wiadomości przesyłano na końskich grzbietach. Siedziba dawnej Poczty Konnej

Long before Facebook, messages would be sent by horseback mail service. The former seat of Postriders

Krzyż na rozstaju dróg, w pobliżu miejsca, w którym niegdyś znajdował się Grób Nieznanego Żołnierza

Cross at the crossroads, in the area of the former Tomb of the Unknown Soldier

W trakcie marszu w kierunku Kazimierza nasz przewodnik nawiązał kontakt z mieszkańcem domu, w którym, jak się okazuje, niegdyś mieścił się warsztat ślusarski świadczący usługi produkcyjne i remontowe dla kopalni, a w trakcie wojny odlewnia przetapiająca metale kolorowe na potrzeby wojenne Niemców. Z kolei ojciec pana był uczestnikiem III powstania śląskiego w 1921 r.

During the march towards Kazimierz, our guide contacted an inhabitant of the house which, as it turned out, used to be a locksmith workshop providing manufacturing and repair services for the coal mine, and then during the war, a foundry melting non-ferrous metals for German wartime production. Interestingly, our interlocutor’s father was a participant of the Third Silesian Uprising in 1921

KWK Kazimierz-Juliusz

Idąc w kierunku KWK Kazimierz-Juliusz

Walking towards “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine.

Obok KWK Kazimierz-Juliusz

Near “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine

Budynek mieszkalny zbudowany przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych

Residential building erected by the Warsaw Society of Coal Mines and Metallurgical Plants.

Kpt. Inż. Mieczysław Klein był pracownikiem KWK Kazimierz-Juliusz, podobnie jak jego ojciec

Like his father, Captain Mieczysław Klein, Eng. used to work at “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine

Przewodnik zapala znicz w sali zbornej KWK Kazimierz-Juliusz

Our guide lighting a candle in the meeting hall of “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine

Kaplica w sali zbornej KWK Kazimierz-Juliusz z figurą Św. Barbary, patronki górnictwa. Po prawej stronie wagonik z ostatnią toną wydobytego węgla

Chapel in the meeting hall of “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine with the statue of St. Barbara, the Patron Saint of Mining. On the right, there is a trolley with the last ton of extracted coal.

Specjalista ds. BHP i nasz przewodnik po KWK Kazimierz-Julisz, Mirosław Oleś

Mirosław Oleś, HSSE Specialist and our guide in “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine

Kaplica w sali zbornej KWK Kazimierz-Juliusz. Napis na krzyżu głosi : "Módl się. Ufaj mi. Rób swoje."

Chapel in the meeting hall of “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine. The inscriptions on the cross say: “Pray. Trust me. Do your thing.”

Wycieczka w KWK Kazimierz-Juliusz

Guided tour in “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine

KWK Kazimierz-Juliusz

“KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine

Kochbunkier ("Garnek Kocha", "Grzybek"), element niemieckiej linii obronnej B2 z 1944 r.

Kochbunker (“Koch’s Pot”, “Mushroom”), an element of German defence line B2 of 1944

 

Kazimierz

Rzeźba kinetyczna obok Miejskiego Domu Kultury Kazimierz

Kinetic sculpture near Miejski Dom Kultury Kazimierz (Municipal Cultural Centre Kazimierz)

Wewnątrz Miejskiego Domu Kultury Kazimierz, powstałego 50 lat temu jako kopalniany dom kutury

Inside Miejski Dom Kultury Kazimierz (Municipal Cultural Centre Kazimierz), which was established 50 years ago as a coal mine cultural centre

Wewnątrz Miejskiego Domu Kultury Kazimierz

Inside Miejski Dom Kultury Kazimierz (Municipal Cultural Centre Kazimierz)

Park Leśna, obecnie noszący nazwę im. Jacka Kuronia. Jedno z najbardziej urokliwych i zróżnicowanych miejsc odpoczynku w mieście. Został ufundowany przez KWK Kazimierz-Juliusz, natomiast budowano go przez kilkanaście lat przy udziale górników i mieszkańców dzielnicy Kazimierz

Leśna Park, currently known as Jacek Kuroń Park. One of the most charming and diverse leisure centres in the city. It was funded by “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine, and built with the participation of miners and inhabitants of Kazimierz over the period of several years

Park Leśna, obecnie noszący nazwę im. Jacka Kuronia. Jedno z najbardziej urokliwych i zróżnicowanych miejsc odpoczynku w mieście

Leśna Park, currently known as Jacek Kuroń Park. One of the most charming and diverse leisure centres in the city

Park został ufundowany przez KWK Kazimierz-Juliusz, natomiast budowano go przez kilkanaście lat przy udziale górników i mieszkańców dzielnicy Kazimierz

The Park was funded by “KWK Kazimierz-Juliusz” coal mine, and built with the participation of miners and inhabitants of Kazimierz over the period of several years

Staw Smug w Parku Leśna

Staw Smug (pond) in Leśna Park

Staw Smug w Parku Leśna

Staw Smug (pond) in Leśna Park

Koło stawu Smug w Parku Leśna

Near Smug (pond) in Leśna Park

Las Zagórski

Ścięte drzewa w Lesie Zagórskim

Trees cut down in Las Zagórski (Zagórski Forest)

Wycieczka w Lesie Zagórskim

Tour in Las Zagórski (Zagórski Forest)

Stara upadowa w Lesie Zagórskim

Old dip-heading in Las Zagórski (Zagórski Forest)

Kochbunkier ("Garnek Kocha", "Grzybek"), element niemieckiej linii obronnej B2 z 1944 r.

Kochbunker (“Koch’s Pot”, “Mushroom”), an element of German defence line B2 of 1944

Teren dawnego szybu kopalnianego

Former coal mine shaft area. The yellow warning notice says:”ATTENTION SHAFT NO ENTRY”

Perlik i Żelazko - symbole górnicze

Hammer and Pick – symbols of mining

Staw w Lesie Zagórskim

Pond in Las Zagórski (Zagórski Forest)

Nad stawem Zatopione w Lesie Zagórskim

Near “Staw Zatopione” (“Pond Flooded”) in Las Zagórski (Zagórski Forest)

Na szlaku w Lesie Zagórskim

On the route in Las Zagórski (Zagórski Forest)

Kochbunkier ("Garnek Kocha", "Grzybek"), element niemieckiej linii obronnej B2 z 1944 r.

Kochbunker (“Koch’s Pot”, “Mushroom”), an element of German defence line B2 of 1944

Stop! Tylko dla pieszych i rowerzystów

Stop ! Only pedestrians and cyclists allowed

Nasza wycieczka zakończyła się pod budynkiem dawnej kopalni "Mortimer". Dziękujemy za uwagę!

Our tour finished near the building of former Mortimer” coal mine. Thank you for your attention!