Chociaż ostatnia tona węgla z kopalni w Zagłębiu została wydobyta ponad rok temu, historia minionych dwóch stuleci na tych terenach to przede wszystkim historia górnictwa.
Tekst: Tomasz Grząślewicz, Zdjęcia: Radek Struzik , Fotoedycja: Rafał Opalski
W sobotę 18 czerwca wybraliśmy się na wędrówkę jej śladami, których są tu dziesiątki: od nazw własnych, przez obiekty pokopalniane, ukształtowanie terenu lasu, po domy mieszkalne i miejsca użytku publicznego. Zapraszamy do oglądania fotorelacji z wycieczki w cieniu węgla na trasie Ostrowy Górnicze – Kazimierz Górniczy – Zagórze, na której spotkaliśmy również m.in. żołnierza Armii Krajowej oraz harcmistrzynię.
Organizatorzy:
Sosnowiec – Centrum Informacji Miejskiej, PTTK oddział Sosnowiec. Prowadził Artur Ptasiński. Goście specjalni: hm. Krystyna Narska oraz żołnierz AK kpt. inż. Mieczysław Klein.
Fotorelacja
Dawny Dom ludowy, a obecnie Alicja
Wycieczka rozpoczęła się na dziedzińcu „Alicji”, dawnego Domu Ludowego wybudowanego w 1903 r. w Niemcach, czyli dzisiejszej dzielnicy Sosnowca znanej pod nazwą Ostrowy Górnicze. Widok dawnego domu dla urzędników z okna „Alicji”
Jednym z gości honorowych był Kpt. Mieczysław Klein, żołnierz Armii Krajowej w trakcie II wojny światowej
Dawny Dom Ludowy. Wejście do „Alicji”, niegdyś centralnego obiektu w górniczej wsi Niemce, bo taką nazwę do 1948 r. nosiły Ostrowy Górnicze.
Wnętrze „Alicji”
Obecnie „Alicja” jest w rękach prywatnych właścicieli, którzy od lat realizują restaurację obiektu
Zachowały się niektóre oryginalne elementy wyposażenia, na przykład stoły
Wnętrza „Alicji”
Wnętrza „Alicji”
Dobre zdjęcie to podstawa!
Wnętrze „Alicji”
Obecny wygląd Sali Balowej został zainspirowany twórczością artystyczną Józefa Mehoffera, czołowego przedstawiciela Młodej Polski
Charakterystycznymi cechami stylu Mehoffera były: dekoracyjność linii i koloru, soczysta gama barwna, zamiłowanie do złoceń i ornamentów oraz wprowadzanie motywów ludowych oraz symbolicznych.
Wnętrza „Alicji”
Kpt. Mieczysław Klein oraz harcmistrz Krystyna Narska
Wnętrze „Alicji”
Wnętrze „Alicji”
Szkółka drzew i krzewów ozdobnych na zewnątrz „Alicji”
Okno w „Alicji”
„Alicja”. Dawny Dom Ludowy.
Kpt. Mieczysław Klein oraz harcmistrz Krystyna Narska
Pan Mieczysław Klein wspominał swój pierwszy pobyt w „Alicji” 84 lata temu, kiedy w wieku 4 lat zasnął w trakcie kinderbalu
Kapitan Mieczysław Klein jest obecnie Prezesem Koła Terenowego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej
W trakcie ponad stuletniej historii, Dom Ludowy służył jako gospoda, biblioteka, scena teatralna, sala balowa, kino, harcówka, a nawet magiel. Bale odbywały się tu co niedziela, a krąg taneczny znajdował się na zewnątrz budynku
„Alicja” jest jednym ze sztandarowych przykładów stylu zakopiańskiego w architekturze poza Podhalem. Budynek został zbudowany w 1903 r., kiedy architektura góralska kandydowała do miana polskiej sztuki narodowej
W elewacjach „Alicji” pojawiają się typowe elementy góralskiej ciesiołki.
Widok z terenu koło „Alicji” w stronę budynków szkolnych zbudowanych przez Warszawskie Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych
Ostrowy Górnicze
Kpt. Mieczysław Klein w trakcie wojny pracował na rzecz Biura Informacji i Propagandy AK
Mogiła-pomnik żołnierzy Armii Czerwonej
Dawny szpital wybudowany przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, obecnie filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sosnowcu
Budynek dawnego szpitala (obecnie biblioteka). Ze względu na infrastrukturę, przed wojną Niemce były miejscowością ważniejszą niż położony nieopodal Kazimierz. Znajdowało się tu biuro zarządu Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, a także zbudowane przez Towarzystwo szpital, szkoła oraz Dom Ludowy
Tabliczka na budynku pokazuje, że Ostrowy Górnicze są położone 282 metry nad poziomem Morza Bałtyckiego
Dawne ambulatorium zbudowane w stylu zakopiańskim (widok z tyłu budynku)
Dawne ambulatorium zbudowane w stylu zakopiańskim
Willa dyrektorska z elementami stylu narodowego, w której w latach 1912-1937 mieszkał Generalny Dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, Witold Sągajłło
Budynek szkolny z 1900 r.
Budynek szkolny z 1900 r. W tle „Alicja”
Pani Krystyna Narska wspominała tuniki, baletki oraz szkolny występ w roli śpiewającego drzewa
Pan Mieczyslaw Klein wspominał orkiestrę kopalni Kazimierz, ktora ćwiczyła w parku w Kazimierzu pod batutą kapelmistrza Piotra Milewskiego
– … ale najpiękniej w Ostrowach podobno pachnie jaśmin !
Kpt. Mieczysław Klein oraz harcmistrz Krystyna Narska
Budynek szkolny z 1900 r.
Budynek szkolny z 1900 r.
W tym miejscu najpierw było kino „Zagłoba”, a później kościół
Ks. Franciszek Piwowarski sprowadził drzwi kościoła z Krakowa dzięki znajomości ze znanym polskim architektem i popularyzatorem wiedzy o sztuce, profesorem Wiktorem Zinem
Kościół NMP Nieustającej Pomocy w dzielnicy Sosnowca Ostrowy Górnicze, wybudowany w latach 1987-2002.
Kamienica, w której mieścił się żydowski dom modlitwy. Żydowska społeczność w Niemcach była nieliczna, lecz dobrze sytuowana. Należała do gminy wyznaniowej w Strzemieszycach, natomiast zmarli byli chowani na cmentarzu w Krzykawce. W trakcie II wojny światowej żydowscy mieszkańcy Niemców zostali przeniesieni do getta w Strzemieszycach. Wojnę przeżyło ledwie kilka osób
Na długo przed Facebookiem wiadomości przesyłano na końskich grzbietach. Siedziba dawnej Poczty Konnej
Krzyż na rozstaju dróg, w pobliżu miejsca, w którym niegdyś znajdował się Grób Nieznanego Żołnierza
W trakcie marszu w kierunku Kazimierza nasz przewodnik nawiązał kontakt z mieszkańcem domu, w którym, jak się okazuje, niegdyś mieścił się warsztat ślusarski świadczący usługi produkcyjne i remontowe dla kopalni, a w trakcie wojny odlewnia przetapiająca metale kolorowe na potrzeby wojenne Niemców. Z kolei ojciec pana był uczestnikiem III powstania śląskiego w 1921 r.
KWK Kazimierz-Juliusz
Idąc w kierunku KWK Kazimierz-Juliusz
Obok KWK Kazimierz-Juliusz
Budynek mieszkalny zbudowany przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych
Kpt. Inż. Mieczysław Klein był pracownikiem KWK Kazimierz-Juliusz, podobnie jak jego ojciec
Przewodnik zapala znicz w sali zbornej KWK Kazimierz-Juliusz
Kaplica w sali zbornej KWK Kazimierz-Juliusz z figurą Św. Barbary, patronki górnictwa. Po prawej stronie wagonik z ostatnią toną wydobytego węgla
Specjalista ds. BHP i nasz przewodnik po KWK Kazimierz-Julisz, Mirosław Oleś
Kaplica w sali zbornej KWK Kazimierz-Juliusz. Napis na krzyżu głosi : „Módl się. Ufaj mi. Rób swoje.”
Wycieczka w KWK Kazimierz-Juliusz
KWK Kazimierz-Juliusz
Kochbunkier („Garnek Kocha”, „Grzybek”), element niemieckiej linii obronnej B2 z 1944 r.
Kazimierz
Rzeźba kinetyczna obok Miejskiego Domu Kultury Kazimierz
Wewnątrz Miejskiego Domu Kultury Kazimierz, powstałego 50 lat temu jako kopalniany dom kutury
Wewnątrz Miejskiego Domu Kultury Kazimierz
Park Leśna, obecnie noszący nazwę im. Jacka Kuronia. Jedno z najbardziej urokliwych i zróżnicowanych miejsc odpoczynku w mieście. Został ufundowany przez KWK Kazimierz-Juliusz, natomiast budowano go przez kilkanaście lat przy udziale górników i mieszkańców dzielnicy Kazimierz
Park Leśna, obecnie noszący nazwę im. Jacka Kuronia. Jedno z najbardziej urokliwych i zróżnicowanych miejsc odpoczynku w mieście
Park został ufundowany przez KWK Kazimierz-Juliusz, natomiast budowano go przez kilkanaście lat przy udziale górników i mieszkańców dzielnicy Kazimierz
Staw Smug w Parku Leśna
Staw Smug w Parku Leśna
Koło stawu Smug w Parku Leśna
Las Zagórski
Ścięte drzewa w Lesie Zagórskim
Wycieczka w Lesie Zagórskim
Stara upadowa w Lesie Zagórskim
Kochbunkier („Garnek Kocha”, „Grzybek”), element niemieckiej linii obronnej B2 z 1944 r.
Teren dawnego szybu kopalnianego
Perlik i Żelazko – symbole górnicze
Staw w Lesie Zagórskim
Nad stawem Zatopione w Lesie Zagórskim
Na szlaku w Lesie Zagórskim
Kochbunkier („Garnek Kocha”, „Grzybek”), element niemieckiej linii obronnej B2 z 1944 r.
Stop! Tylko dla pieszych i rowerzystów
Nasza wycieczka zakończyła się pod budynkiem dawnej kopalni „Mortimer”. Dziękujemy za uwagę!
